Kuće od trske i blata, napravljene na isti način na koji su to činili ljudi u mlađem kamenom dobu, čine „praistorijsko selo“ podignuto na arheološkom nalazištu Pločnik kod Prokuplja. Ovaj arheološki park predstavlja život kulture koja je razvila najraniju metalurgiju bakra u Evropi
Nalazište, smešteno uz reku Toplicu i u blizini izvora mineralne vode, jedan je od lokaliteta Vinčanske kulture koja se smatra najnaprednijom praistorijskom kulturom u svetu. Obuhvatala je današnju Srbiju, istočnu Bosnu i Hercegovinu, južnu Mađarsku, jugozapadnu Rumuniju, istočnu Bugarsku i severni deo Makedonije.
„Ne zna se pouzdana granica, ali je prema predmetima koji su pronađeni utvrđeno da je na tom području živela ista kultura“, kaže arheolog Julka Kuzmanović Cvetković koja je osmislila i 2009. godine tvorila arheo-park Pločnik.
– Istraživanja počela 1927.
-Istraživanju koje su njene kolege započele 1927. godine, kada su tokom izgradnje trase sa železničku prugu na nalazištu od 100 hektara pronađeni predmeti od keramike, kosti i bakarne alatke, ona se pridružila 1996. godine. Zatim je pronašla način da ljude koji su živeli na granici 6. i 5. milenijuma pre nove ere „dovede“ u današnjicu, a neolit „oživi“.
Na „neolitskim danima“ i „naučnim žurkama“, koje se tamo povremeno organizuju, može se videti kako su praistorijski stanovnici Pločnika topili rudu, tkali odeću, pravili keramičko posuđe, palili vatru pomoću dva kamena… Može se i okusiti neolitski hleb, koji se mesi pomoću mineralne gazirane vode sa obližnjeg izvora.
„Naš park je jedinstven u Srbiji po tome što se u njemu nešto dešava, želimo da u kuće udenemo nešto živo. Imali smo i kamp na kom su deca sa roditeljima prespavala u ovim kućama. Bili su oduševljeni!“, priča Kuzmanović Cvetković.
Istraživači Narodnog muzeja iz Beograda i Narodnog muzeja Toplice su sa kolegama sa londonskog UKL Univerziteta tokom projekta od 2012. do 2014. godine dokazali da je sa Pločnika potekla najstarija metalurgija bakra u Evropi.
(Tekst je napisan u okviru projekta „Turistički potencijali Prokuplja”, koji se sufinansira iz budžeta Grada Prokuplja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.)
