Grobnica u porti crkve sv. Nikole u Kuršumliji

Tokom zaštitnih arheoloških iskopavanja u porti crkve sv. Nikole u Kuršumliji, otkrivena je grobnica u kojoj su sahranjene lobanje, pravilno poređane u dva reda, pravcem jugozapad – severoistok. Grobnica je pronađena južno od crkve, između zidane antičke grobnice i građevine čiji su temelji otkopani i konzervirani

Prema planu istraživanja, bile su postavljene tri sonde upravno na crkvu, s namerom da pokažu postojanje obuhvatnog bedema čiji je deo pronađen u jugoistočnom delu porte.

Prvobitno je u sondi bio deo grobnice, proširenjem sonde je otkrivena čitava grobnica u kojoj je sahranjeno 35  glava. Neposredno uz grobnicu, nešto severnije, otkriven je grob ograđen kamenim pločama sa svih strana, pokriven kamenom pločom.

Posle detaljnog čišćenja ustanovljeno je da je u grobu sahranjen mlađi muškarac, bez glave.

Ovakve situacije na terenu su izuzetno retke, bilo je jasno od samog početka otkrivanja da su glave sahranjene ubrzo po odsecanju budući da su bile potpuno sačuvane, sve su okrenute istoku, prema pravoslavnim običajima, radi se o mladim osobama koje imaju sve zube sačuvane.

Tragajući za istorijskim podacima iz prošlosti Kuršumlije koje bi razjasnile ovu sahranu, u knjizi Dimitrija – Mite Petrovića, učesnika u ratovima za oslobođenje Toplice 1876-1878.godine našli smo podatke koji u potpunosti objašnjavaju sahranu.

Kuršumlija je krajem 1877. godine oslobođena od Turaka, zatim su Turci koji su se zadržali na brdu Samokovo povratili vlast i tom prilikom posekli viđenije Srbe iz varoši i njima okitili varoš tako što su glave nabili na kolje. Početkom 1878. Kuršumlija je oslobođena, skupljeni su leševi poginulih i sahranjeni.

„Svi ti leševi skidani su dole i sahranjivani na severnoj strani crkve sv.Nikole, gde je na južnoj strani sahranjeno i 35 nađenih glava na kolju u Kuršumliji. Među njima su bile i glave oficira Milana Petrovića i Mašića. Docnije je nađen i leš poč. Sime Petrovića bez glave i nag. I on je sahranjen do groba u koji su glave složene.“

O ovom događaju su pisale i Novine serbske, tih dana.

Kako je reč o značajnom momentu istorije Kuršumlije, smatramo da je neophodno ovu grobnicu sačuvati u integralnom obliku, uz adekvatno obeležavanje.

(Autor: Julka Kuzmanović – Cvetković, rukovodilac istraživanja)

Sve o Kuršumliji možete pročitati OVDE