Značaj srednjovekovnog manastira Sveta Bogorodica

Zaboravljeni Srpski srednji vek, isplivao je u prvi plan nakon emitovanja prve TV istorijske drame „Nemanjići – rađanje kraljevine“. Serija je izazvala veliku pažnju javnosti, istoričara, ali i u samoj Kuršumliji pošto su u doba Nemanjića sagrađena dva manastira, Sveti Nikola i Sveta Bogorodica o čijem značaju je i ovaj tekst.

Ono što je što je istorijski poznato, jeste činjenica da je Stefan Nemanja ujedinitelj i začetnik Srpske državnosti i osnivač dinastije Nemanjića, kao udeoni knez svoju vladavinu započeo u okolini današnje Kuršumlije, a tadašnje Toplice.

Sagledavajući tadašnje okolnosti, Nemanja je uvideo da duhovnost i državnost predstavljaju stub svake države. Imajući na umu sve prilike i neprilike tadašnjeg vremena, odlučio je da na teritoriji kojom je upravljao započne uzdizanje srpske duhovnosti i državnosti. Pa je tako Nemanja 1159 otpočeo izgradnju manastira posvećenog Svetoj Bogorodici na veoma životopisnom mestu, na ušću Kosanice u Toplicu.

Priča se da je posle sastanka sa vizantijskim carem iz dinastije Komnim, Manojlom Komnenom, zvanim Dukojlom, u Nišu, Nemanja dobio na upravljanje Dubočicu, koja je bila susedna teritorija Toplici. Još se priča da je Nemanja za zidanje manastira preko Manojla dobio i majstore za izgradnju manastira.

Prilikom iskopavanja oko manastira koje je 1922. godine vršio profesor Anastasijević, otkriveno je da je na nekim ciglama urezan znak dijagonalnih krstova u pravougaoniku, kao i ime ciglara Mavriakusa, utisnuto u dva reda na cigli, što potvrđuje priče da je na ovoj građevini spojeno iskustvo različitih majstora istočnih i zapadnih krajeva Balkanskog poluostrva.

Nesumljivo je da se ova velelepna građevina izdvajala od ostalih, ne samo svojim stilom, već i svojim raskošćem i značajem. Manastir Svete Bogorodice je Stefan Nemanja posvetio svojoj ženi Ani koja se u njemu zamonašila i upokojila 22. juna 1200. godine.

O značaju i delu ovog manastira se može dosta govoriti i pisati, ali sam hteo da skrenem pažnju na činjenicu da današnja Kuršumlija predstavlja mesto iz koga je krenulo stvaranje srpske države i duhovnosti. Danas se nažalost to zaboravlja i briše, kao da neko namerno želi da sakrije ne samo istoriju ovog kraja već i istoriju Srpskog naroda.

Na svima nama je da damo svoj doprinos i da spasimo od zaborava srpsku istoriju, svako u onoj meri i na onaj način u kojoj su njegove mogućnosti. Jer ako ne poštujemo svoju istoriju i svoju prošlost ne možemo predvideti kakva nas budućnost očekuje i napravićemo još veće greške u budućnosti od onih koje su naši preci činili u prošlosti.

(Autor Nikola Dragović, politikolog) Više tekstova pročtajte na njegovom blogu OVDE