Kuršumlija i Toplica na mapi kriznih žarišta

Pored niza „petparačkih priča“ objavljenih zadnjih godina u Kuršumliji,  i o Kuršumliji,  naš srećni grad je nedavno ušao i u jednu smrtno ozbiljnu knjigu. Reč je o kapitalnom delu Dr Dušana Prorokovića – „ GEOPOLITIKA SRBIJE : Položaj i perspektive u XXI veku „ . Ovu obimnu knjigu od blizu 500 stranica objavila je 2015. g. naša renomirana državna izdavačka kuća „Službeni glasnik“.

Ukratko, geopolitika je multidisciplinarna naučna disciplina koja analizira i razmatra i predviđa uticaj geografskih faktora na politički, bezbednosni i ekonomski položaj država.

U konkretnom slučaju, razmatra se geopolitički položaj Srbije u odnosu na : geografski položaj i fizičko – geografske karakteristike Srbije; u odnosu na unutrašnje društvene faktore ; u odnosu na neposredno geopolitičko okruženje ; u odnosu na glavne svetske civilizacijske i geopolitičke blokove; i u odnosu na geopolitička žarišta na teritoriji Republike Srbije.

U knjizi je analizirano šest aktuelnih i potencijalnih geopolitičkih žarišta , kao što su : Kosovo i Metohija, Raška oblast, Bujanovačko – preševska oblast, Toplički kraj , Timočka Krajina, i Vojvodina.

Nije neočekivano što u ovoj neveseloj priči o Topličkom kraju Kuršumlija , kao najisturenije urbano naselje na tzv. administrativnoj liniji , zauzima centralno mesto.

Šiptarske pretenzije na ovaj kraj nisu ništa novo i predstavljaju istorijsku konstantu od kraja XIX veke (od oslobođenja od Turaka) do danas. Do nesrećnih 90-tih godina ovaj kraj je, poučen prethodnim iskustvom i dedovskim predanjem, uspešno odolevao šiptarskim pretenzijama.

Najpouzdaniju prirodnu odbranu Kuršumlijske teritorije predstavljalo je tadašnje neuporedivo brojnije i vitalnije gradsko i seosko stanovništvo. U to vreme ni državne institucije nisu sedele skrštenih ruku: Kuršumlija je bila važan vojni i privredni centar sa oko 5.000 proizvodnih radnika.

Ne malu zaslugu u zaštiti kuršumlijskog teritorijalnog integriteta imao je pok. Vidosav Milićević – Korčagin, koji je po cenu svog političkog komoditeta , a vrlo verovatno i po cenu života člana svoje porodice, za račun opštine otkupljivao sva napuštena pogranična imanja koja su potencijalno mogla da budu predmet interesovanja i kupovine šiptarskih ekspanzionista.

Tih, 80-tih godina prošlog veka Kuršumlija je imala blizu 30.000 stanovnika , skoro sva seoska naselja su bila naseljena, a u populacionoj strukturi su dominirali mladi, koji su brzo i lako dolazili do zaposlenja u nekom od kuršumlijskih preduzeća. Partokratatska korumpiranost (i pokvarenost) bila je u odnosu na današnje vreme sporadična.

Ogromna većina ljudi dobijala je tada zaposlenje preko Biroa za zapošljavanje, putem javnog konkursa, gde su kandidati za posao dosledno rangirani i birani na osnovu školsko – stručnih i socijalnih kriterijuma. Talentovani i visokoobrazovani kadrovi su dobijali i posebne pogodnosti u vidu dobijanja stana, stipendija koje su garantovale sigurno zaposlenje , i t sl.

U takvom ambijentu koliko – toliko „jednakih šansi“ , Kuršumlija je opstajala , i naša najobrazovanija omladina nije se, kao danas, zbirala u 5-6 prazničnih „Lastinih „ autobusa na putu za Beograd.

Drugi deo tematske priče “Kuršumlija i Toplica na mapi kriznih žarišta” možete pročitati OVDE.

(Autor: Nebojša Gašić)